Fundamenty zdrowej ciąży – kwas foliowy.
Kwas foliowy jest związkiem z grupy witamin B (nazywany jest również witaminą B9), który korzystnie wpływa na rozwój układu nerwowego, tworzenie się i wzrost komórek krwi oraz syntezę DNA. U rozwijającego się w łonie matki dziecka zapobiega uszkodzeniom tzw. cewy nerwowej.
Czy Polki mają niedobory kwasu foliowego?
Zwykła dieta w większości przypadków nie pokrywa zapotrzebowania na kwas foliowy przed zajściem w ciążę oraz w jej trakcie. Badania prowadzone na populacji polskiej dowodzą, że aż u 90% kobiet spożycie kwasu foliowego jest poniżej dziennej zalecanej dawki (400 µg).
Naturalnym źródłem kwasu foliowego są warzywa zielone jak szpinak, brukselka, brokuł, szparagi, karczochy, orzechy oraz rośliny strączkowe – groch, soja czy fasola. Bogate w kwas foliowy są również cytrusy, jednak aby pozyskać zalecane 400 µg kwasu foliowego trzeba by było zjeść ok. 12 pomarańczy, czyli ok. 2 kg tych owoców.
Problem z wchłanianiem kwasu foliowego.
Kwas foliowy zawarty w produktach spożywczych występuje w postaci trudno przyswajalnej. Jest on również bardzo wrażliwy na działania czynników zewnętrznych. Ujemnie na wchłanianie kwasu foliowego działa zmiana ph w układzie pokarmowym czy obróbka pokarmów (gotowanie, rozdrabnianie) – podczas gotowania szpinak traci aż 50% zawartego w nim kwasu foliowego. Również nikotyna, alkohol oraz niektóre leki (np. środki antykoncepcyjne, preparaty na nadkwasotę) ograniczają jego wchłanianie.
Mutacja genu MTHFR. Co to takiego?
Niewiele kobiet zdaje sobie również sprawę z tego, że kwas foliowy, który dostarczają poprzez suplementację lub wraz z dietą nie u wszystkich jest wykorzystywany. Badania dowodzą, że co druga Polka w mniejszym lub większym stopniu nie przekształca kwasu foliowego do jego aktywnej formy (tzw. aktywnego folianu). Dzieje się za sprawą mutacji genu MTHFR, który jest odpowiedzialny za przekształcanie nieaktywnego biologicznie kwasu foliowego do formy aktywnej, którą organizm od razu może wykorzystać.
W celach profilaktycznych (bo badania w kierunku mutacji są kosztowne) najnowocześniejsze preparaty zawierają mieszane formy folianów (kwas foliowy oraz aktywny folian). W ten sposób zarówno kobiety z mutacją genu MTHFR jak i bez mają możliwość uzyskania odpowiednio wysokiego stężenia kwasu foliowego w tkankach.
Ze względu na fundamentalne znaczenie (zwłaszcza przed poczęciem i w ciąży), w celu zapobiegania niedoborom kwasu foliowego należy zwrócić uwagę na spożywanie produktów naturalnie bogatych w kwas foliowy a w przypadku ciąży, w okresie rozrodczym oraz podczas karmienia piersią na celową suplementację folianów.